The Great Dictator (Avanti, oktober 2008)

Een Joodse barbier raakt gewond tijdens de eerste wereldoorlog en wordt jarenlang behandeld voor geheugenverlies. Wanneer hij terugkeert naar zijn kapperszaak in het getto, is hij er niet van bewust dat zijn land, Tomainia, nu geregeerd wordt door de fascistische dictator Adenoid Hynkel (een duidelijke parodie op Duitsland en Hitler). Schultz, een officier die tijdens de oorlog werd gered door de barbier, is nu een commandant onder Hynkel. Uit dank worden de Joden een tijd met rust gelaten, totdat hij gearresteerd wordt voor verraad. Hij ontsnapt en wordt verborgen gehouden in het getto, maar al snel wordt hij gevonden en samen met de barbier naar een concentratiekamp gestuurd.
Hynkel maakt ondertussen plannen om het nabijgelegen Osterlich binnen te vallen, maar hij is niet de enige. Napaloni, dictator van Bacteria (een parodie op Mussolini) heeft ook zijn zinnen gezet op het land. Na een bewogen staatsbezoek, waarbij de militaire parade weinig indruk maakt en de onderhandelingen uitdraaien op een voedselgevecht, slaagt Hynkel er toch in om Napaloni zijn troepen te laten terugtrekken onder het voorwendsel zelf niet aan te vallen. Wanneer de dictator nabij de grens op eenden gaat jagen, ontsnappen Schultz en de barbier in offi cierskleren. De troepen verwisselen de twee en de barbier wordt het podium opgeroepen als veroveraar van Osterlich. De toespraak die hij geeft komt van de barbier noch de dictator, maar van Chaplin zelf. Hij hoopt op vrede, gelijkheid en democratie, een wereld zonder nationale grenzen en dictators. Soldaten moeten zich niet aan bruten geven, aan machine mensen met machine hoofden en machine harten; ze horen te vechten voor vrijheid in plaats van slavernij.
Hoop die op dat moment vergeefs was, aangezien de Tweede Wereldoorlog net begonnen was, maar die tot op vandaag gehoor krijgt. Een doel waar wij als socialisten nog steeds naar streven.
Charlie Chaplin was zelf socialistisch, waardoor hij in de problemen kwam onder het McCarthyisme van de jaren veertig en vijftig. Na een reis naar zijn thuisland, het Verenigd Koninkrijk, mocht hij niet terugkeren naar de Verenigde Staten en verhuisde naar Zwitserland. In 1972 keerde hij kort terug om een Ereoscar in ontvangst te nemen.
The Great Dictator was zijn eerste “talkie”, gesproken fi lm, en tevens zijn commercieel meest succesvolle fi lm. Zijn dubbelrol wordt geloofwaardig, niet door uiterlijke verschillen, maar door hun gedrag. Als de Joodse barbier is hij vriendelijk en schuchter; als dictator is hij megalomaan en agressief. De scène waarin Hynkel met een als wereldbol gekleurde ballon speelt is nog steeds beroemd. De persiflage van Hitlers speeches is nagenoeg perfect.
Chaplin verklaarde jaren later dat hij de film niet zou gemaakt hebben, als hij toen de werkelijke gruweldaden van het Nazisme had gekend, van de Holocaust. Tijdens het maken van de film waren er al twijfels, maar Chaplin verklaarde: “Ik was overtuigd om verder te doen, want met Hitler moest gelachen worden”. Het zou bovendien nog twintig jaar duren voor er terug gelachen zou worden met Hitler en de Nazi's.
Hoewel er kritiek kwam op de slapstick waarmee de stormtroepen werden vertoond, en vanuit rechtse hoek op de slotspeech, werd de vertolking van het Joodse volk en hun strijd zeer positief onthaald. In zulke tijden van antisemitisme was het namelijk nog steeds een taboe in Hollywood.
Volgens verschillende bronnenheeft Hitler de fi lm meerdere keren bekeken, maar zijn reactie erop is niet gekend. Chaplin zou gezegd hebben: “Ik heb er alles voor over om te weten wat hij er van vond”.